Parlak Fikir Işıkları Yazılar

Gelenek Görenek Ne Demek? Edebiyatın Dilinden Toplumsal Hafızanın Ritmi Giriş: Kelimelerin Hafızası Kelimeler sadece seslerin birleşimi değildir; onlar, geçmişin yankısını bugüne taşıyan hafıza kapılarıdır. Bir edebiyatçı için “gelenek” ve “görenek”, yalnızca sosyolojik kavramlar değil, anlatının kökleridir. Çünkü her metin, farkında olmadan bir geleneğin devamı, her karakter de toplumun görgü atlasında bir izdir. Tıpkı bir romanın cümlelerinin birbirine yaslanması gibi, insan toplulukları da gelenek ve görenek aracılığıyla geçmişle bugün arasında sessiz bir sözleşme kurar. Edebiyatta Geleneğin İzleri: Köklerden Anlatıya Edebiyat tarihi, geleneğin dönüştürücü gücünün kanıtıdır. Halk edebiyatı destanlarından modern romana kadar her dönemde, gelenek bir biçimde metnin dokusuna sızmıştır. Yunus Emre’nin…

Bırantı Ne Demek? Farklı Yaklaşımlarla Bir Kelimenin İzinde Bazı kelimeler vardır ki onları anlamak için sadece sözlükteki tanım yetmez; kültürel bağlamı, toplumsal etkileri ve hatta insanların onlara yüklediği anlamları da anlamak gerekir. “Bırantı” tam da bu türden bir kelime. İlk duyulduğunda yabancı veya arkaik gelebilir ama aslında taşıdığı anlamlar çok daha derin ve çok katmanlıdır. Bu yazıda “Bırantı ne demek?” sorusunu farklı bakış açılarından ele alacak, hem analitik hem de duygusal pencerelerden bakarak kelimenin dünyasında bir keşif yolculuğuna çıkacağız. Belki sonunda, bu kelimeye dair sizin de söyleyecek bir sözünüz olur. — Bırantı Ne Demek? Temel Tanım ve Tarihsel Arka Plan…

0 RH+ Nadir Mi? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Hepimiz kan gruplarını biliriz, ama bu kan gruplarının hayatımızdaki anlamı ve toplumsal yansımaları hakkında ne kadar düşünüyoruz? 0 RH+ kan grubu, pek çok insan için “yaygın” olabilir, fakat dünya nüfusunun yalnızca bir kısmı bu gruba sahip. Bu yazı, 0 RH+ kan grubunun nadir olup olmadığına dair tıbbi bir bakış açısı sunarken, aynı zamanda toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet gibi dinamiklerle nasıl etkileşimde olduğunu sorgulayacak. Kadınların ve erkeklerin, bu konuda farklı düşünme ve yaklaşma biçimlerine nasıl sahip olduklarını keşfedeceğiz. 0 RH+ Kan Grubu: Nedir ve Ne Kadar…

Türkçede “köpekler” kelimesi, dilbilgisel açıdan bir isimdir. Ancak, bu kelimenin fiil kökenli olup olmadığı ve nasıl türediği üzerine yapılan tartışmalar, dilbilimciler arasında farklı görüşlere yol açmıştır. Bu yazıda, “köpekler” kelimesinin isim mi fiil mi olduğu konusunu tarihsel arka planı, günümüzdeki akademik tartışmalarını ve dilbilgisel analizlerini ele alarak inceleyeceğiz. Tarihsel Arka Plan ve Etimolojik İnceleme “Köpekler” kelimesi, Türkçede “köpek” kelimesinin çoğul hâlidir. “Köpek” kelimesi ise Orta Türkçede “köpek” veya “köbük” şeklinde kullanılmıştır. Bu kelimenin kökeni, Proto-Türkçeye kadar uzanır ve kökeni hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır. Ancak, bu kelimenin fiil kökenli olup olmadığı konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Dilbilgisel Açıdan İnceleme Dilbilgisel açıdan,…

Hasen Ne Demektir? Antropolojik Bir Perspektif Bir Antropoloğun Bakış Açısıyla: Kültürlerin Derinliklerine Yolculuk Antropologlar olarak kültürlerin çeşitliliğini anlamaya çalışırken, bazen en basit gibi görünen bir kavramın bile insanlık tarihinin derinliklerinden gelen çok katmanlı anlamlar taşıdığını keşfederiz. “Hasen” kelimesi de, her ne kadar kulağa sıradan bir kelime gibi gelse de, içinde barındırdığı ritüeller, semboller ve kimlikler üzerinden insan toplumlarının çok farklı anlayışlarını yansıtan zengin bir kavramdır. Antropolojinin temel sorularından biri, bir kelimenin, sembolün ya da ritüelin bir toplumdaki rolünü anlamak ve bunun toplumsal yapılarla nasıl ilişkilendiğini keşfetmektir. Peki, “Hasen” ne demektir? Bu sorunun cevabı yalnızca dilsel bir anlam taşımaz; aynı zamanda…

Göz Tansiyonunu Düşürmek İçin Ne Yapmalı? Tarihin Işığında Bir Analiz Geçmişi anlamak, yalnızca olup biteni kaydetmek değildir; tarihçi için bu, bugünün sorunlarını daha geniş bir çerçevede kavramanın bir yoludur. Sağlık da tarih boyunca toplumsal kırılmaların, dönüşümlerin ve insanlığın yolculuğunun bir parçası olmuştur. Göz tansiyonu, yani glokom, modern çağın sağlık meselelerinden biri gibi görünse de kökenleri çok daha eskilere dayanır. “Göz tansiyonunu düşürmek için ne yapmalı?” sorusu, yalnızca bir tıbbi problem değil, aynı zamanda insanlığın sağlığı koruma çabalarının tarihsel bir devamıdır. Tarihsel Süreçte Göz Sağlığı ve Göz Tansiyonu Antik çağlarda göz rahatsızlıkları, mitlerle ve sembollerle açıklanırdı. Eski Mısır’da göz, hem ruhun…

Bazı eşyalar vardır, sadece bir aksesuar değildir. Bir anı taşır, bir his, bazen de koruyucu bir anlam… Gümüş kolye, işte bu derin anlamların en zarif hâlidir. Şimdi sana, bir gümüş kolyenin iki farklı kalpte nasıl yankı bulduğunu anlatmak istiyorum. Gümüş Kolye Ne İşe Yarar? O gün yağmur sessizce yağıyordu. Deniz, pencereden dışarı bakarken derin bir nefes aldı. Masasının üzerinde duran küçük kutuya göz gezdirdi — kutunun içinde, ince zincirli bir gümüş kolye vardı. “Basit bir takı,” diye düşündü önce. Ama Elif’in sesi hâlâ kulağındaydı: “Bunu tak, sana iyi gelecek.” Deniz bir mühendisti. Hayata stratejik yaklaşır, duygulardan çok verilerle düşünürdü. Ama…

Göbek Bağı Düştükten Sonra Pansuman Yapılır mı? Edebiyatın Yaralarına Dair Bir Anlatı Giriş: Kelimelerin Pansuman Gücü Bir edebiyatçı için her yara bir hikâyedir, her iz bir metindir. “Göbek bağı düştükten sonra pansuman yapılır mı?” sorusu da yalnızca tıbbî bir merak değil, insanın kendi varoluşuna, ayrılığa ve iyileşmeye dair kadim bir metafordur. Göbek bağı kopar; insan, annesinden ayrılır, kendi hikâyesine başlar. Fakat ayrılıktan sonra ne kalır? Belki de bu yüzden sorunun cevabı, bir yara bakımı değil, bir dil meselesidir: Pansuman, bedenden çok ruhun hikâyesine yapılır. Edebiyat, kelimelerin pansumanıdır. Her cümle bir yara yerine konan merhemdir. Göbek bağı da insanın ilk yarasıdır,…

06.01 Harcama Kaleminden Ne Alınır? Bütçenin Görünmeyen Kahramanları Hiç devlet bütçesindeki o karmaşık rakamları gördüğünüzde “06.01 neydi, bundan ne alınıyor acaba?” diye düşündünüz mü? Merak etmeyin, yalnız değilsiniz. Ben de aynı merakla yola çıktım, kahvemi elime aldım ve kamu harcamalarının kalem kalem hikâyesine daldım. Çünkü bütçe sadece rakamlardan ibaret değil; aslında bir ülkenin önceliklerinin, hedeflerinin ve bazen de küçük ironilerinin hikâyesi. Bugün birlikte “06.01 harcama kalemi”ni hem teknik hem insani yönüyle keşfedeceğiz. 06.01 Nedir? Teknik Tanımın Ötesinde Bir Başlık Kamu maliyesinde “06.01 Harcama Kalemi”, genellikle “Menkul Sermaye Üretim Giderleri” kapsamında yer alır. Yani bu kalem, devletin demirbaş, makine, teçhizat, araç…

Gizli Şeker ve Edebiyat: Bedenin Sessiz Çığlığı Kelimenin gücü, kelimenin anlamı, kelimenin içindeki çelişkidir. Bir metnin içinde saklı olan, okurun gözünden kaçan her bir ipucu, gizli bir anlatı taşır. Edebiyat, tıpkı bedenin içsel dünyası gibi, anlaşılmaya çalışan ama çoğu zaman fark edilmeyen gerçeklerle doludur. Tıpkı bir karakterin ruhunda yankı bulan bilinçaltı duygular gibi, bedenimizde de fark edilmeden ilerleyen hastalıklar vardır. Gizli şeker, yani prediyabet, görünmeyen, ancak derinlerde sessizce varlığını sürdüren bir durumdur. Bu yazıda, gizli şekerin nasıl belli olduğunu edebiyatın gizemli diliyle keşfedecek ve metinler, karakterler ve temalar üzerinden bir anlam dünyası oluşturacağız. Gizli Şeker: Bir Edebiyat Metninin Derinliklerinde Bedenin…